Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska
W związku z występowaniem w ostatnich latach działań polegających na nielegalnym
postępowaniu z odpadami, w szczególności deponowania odpadów w wyrobiskach
poeksploatacyjnych oraz porzucaniu ich w miejscach na ten cel nieprzeznaczonych, zwracam się
o zwrócenie szczególnej uwagi na wszelkie oznaki, mogące wskazywać na tego typu działalność.
Ujawnione przypadki nielegalnego gospodarowania odpadami pokazują dużą skalę problemu.
W celu przeciwdziałania oraz wykrywania przestępstw i wykroczeń przeciwko środowisku niezbędne
jest podjęcie ścisłej współpracy pomiędzy władzami lokalnymi i Inspekcją Ochrony Środowiska.
Ujawniane przypadki dotyczą wypełniania wyrobisk poeksploatacyjnych różnego rodzaju
odpadami, w tym komunalnymi. Zdarzają się również sytuacje zakopywania odpadów na działkach
rolnych i leśnych, które prowadzone są intensywnie w stosunkowo krótkim okresie. Kolejnym
przykładem jest belowanie odpadów komunalnych, w taki sam sposób jak belowane są kiszonki
rolnicze, a następnie porzucanie ich na polach czy pod lasami. W przypadku odpadów chemicznych
i niebezpiecznych najczęstszy schemat działania polega na wynajęciu terenu, w tym często prywatnych
posesji z zabudowaniami gospodarczymi, a następnie zbieranie tam znacznych ilości odpadów
w pojemnikach typu Mauzer i beczkach. Możliwe jest również mieszanie chemicznych odpadów
płynnych z ziemią i ich zakopywanie. Należy mieć również na uwadze fakt, że nielegalne transporty
odpadów często odbywają się w porach nocnych.
Biorąc powyższe pod uwagę, zwracam się z prośbą o zwrócenie szczególnej uwagi na wszelkie
sygnały docierające do organu.
Wiele nielegalnych procederów zostało ujawnionych przez WIOŚ w Warszawie w wyniku
zgłoszeń o nietypowych sytuacjach zwracających uwagę mieszkańców, np. o zwiększonym ruchu
pojazdów ciężarowych bądź prowadzonych robotach ziemnych, często w późnych godzinach. Jeżeli
zaobserwowany zostanie wzmożony ruch pojazdów ciężarowych, w szczególności typu wywrotka,
ważne jest określenie miejsca, do którego się kierują oraz w miarę możliwości odnotowanie numerów
rejestracyjnych.
W przypadku gmin, na terenie których występują liczne złoża i obszary górnicze, istotną
kwestią jest przeprowadzenie analizy na poziomie lokalnym w zakresie posiadania przez podmioty
stosownych decyzji na wydobycie kopalin, bądź prowadzenie rekultywacji terenów niekorzystnie
przekształconych.
W miarę możliwości proszę również o przekazanie stosownych informacji i zaleceń
mieszkańcom, sołtysom oraz radnym, gdyż ważne jest uświadomienie jak największej grupy o istnieniu
opisywanego procederu przestępczego.
Oszuści działają zazwyczaj według prostego schematu. Umowę wynajmu na magazyn
podpisuje z właścicielem doraźnie powołana firma, nieoficjalnie współpracująca z nieuczciwym
podmiotem. Wynajmowany teren w krótkim czasie zostaje zapełniony odpadami, a następnie firma
znika z rynku, pozostawiając problem właścicielowi.
Zgodnie z art. 26 ustawy z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach (Dz. U. z 2023 r. poz. 1587
z późn. zm.), posiadacz odpadów jest obowiązany do ich niezwłocznego usunięcia z miejsca
nieprzeznaczonego do ich składowania lub magazynowania. Poprzez posiadacza odpadów rozumie
się wytwórcę odpadów lub osobę fizyczną, osobę prawną oraz jednostkę organizacyjną nieposiadającą
osobowości prawnej będące w posiadaniu odpadów. Domniemywa się, że posiadaczem odpadów
znajdujących się na nieruchomości jest władający powierzchnią ziemi. Decyzję nakazującą usunięcie
odpadów wydaje się w stosunku do wszystkich posiadaczy odpadów. Za wykonanie wskazanych w niej
obowiązków odpowiedzialni są solidarnie. W przypadku, gdy nie uda się odnaleźć podmiotu
wynajmującego, obowiązek usunięcia odpadów spoczywa więc na właścicielu nieruchomości, który
musi ponieść całkowity koszt ich utylizacji.
W związku z tym właścicielom gruntów i nieruchomości zaleca się daleko idącą ostrożność,
dokładną weryfikację podmiotów, z którymi zawierają umowy oraz regularne kontrole
wynajmowanych pomieszczeń i gruntów.
Ponadto na organach samorządowych spoczywa obowiązek określony w art. 26a ustawy
o odpadach. Dlatego właśnie ważne jest prowadzenie działań zapobiegawczych i monitorowanie
sytuacji, gdyż usuwanie skutków nielegalnej działalności jest znacznie większym obciążeniem zarówno
procesowym, jak i finansowym.
Naszym wspólnym nadrzędnym celem powinna być realizacja działań prewencyjnych
mających na celu ograniczenie działalności przestępczej w zakresie korzystania ze środowiska.
Mazowiecki Wojewódzki
Inspektor Ochrony Środowiska
