Około 3000 lat przed naszą erą – najstarsze ślady pobytu człowieka na terenie dzielnicy Borki pochodzące z okresu kultury pucharów lejkowatych. Odkryto tu m.in.: pozostałości szałasu mieszkalnego wraz z jamami gospodarczą i zasobową, fragmenty naczyń ceramicznych oraz narzędzia krzemienne i „skarb” rdzeni krzemiennych.

5 września 1540r – Król Zygmunt I Stary zezwolił Annie Falęckiej, założyć miasto na terenie jej wsi dziedzicznej Brzegi. Miasto lokowane było na prawie magdeburskim i otrzymało 12 lat wolnizny tzn. że mieszczanie na ten okres zwolnieni byli od płacenia ówczesnych podatków m.in.: od szosu, czopowego, opłat mostowych itp. Ponadto król wyraził zgodę na organizowanie dwóch jarmarków rocznie: na św. Trójcę i św. Mateusza, a właścicielka miasta i jej sukcesorzy mieli prawo pobierania opłat targowych. Już w 1576r. nowe miasto nosiło nazwę Białobrzegi.

1655 – 1662 – W spisach pogłównego Białobrzegi wykazane zostały jako wieś o 53 duszach. Zajęcia miejskie były w poniżeniu, rzemiosło zanikało, a ludność utrzymywała się głównie z pracy na roli, handlu bydłem, flisactwa i propinacji. Przyczyn takiego stanu rzeczy należy upatrywać zarówno w braku zainteresowania rozwojem miasteczka ze strony ówczesnych właścicieli - Boglewskich, jak również w ogólnym stanie gospodarki państwa i rujnujących przemarszach wojsk - głównie podczas „potopu” szwedzkiego.

1770 – 1773 – Pożar miasta w trakcie którego zostają zniszczone przywileje miejskie znajdujące się w aktach magistratu oraz m.in.: kościół parafialny. Nową modrzewiową świątynię na podmurowaniu z kamienia i cegły, buduje ówczesny właściciel miasta Paweł Boski. Jednocześnie tworzy szkółkę przykościelną i szpital dla ubogich.

1795 – 1823 – Po trzecim rozbiorze Polski w 1795 roku, Pilica staje się rzeką graniczną, a Białobrzegi dostają się pod zabór austriacki. W 1809 roku wchodzą w skład Księstwa Warszawskiego, a już w sześć lat później dostają się pod panowanie carów rosyjskich w granicach Królestwa Kongresowego. Zmieniają się także właściciele miejscowości. W 1799 Ostatni właściciel z rodziny Boskich – Józef sprzedaje miasto, a następnie dziedzicami Białobrzegów są: Stokowski, Kurosz, i wreszcie od 1823 roku Gabriel Wodzyński który kupił miasto za 150 tys. złotych polskich.

1827 – 1835 – W latach 1827-1828 w Białobrzegach przeprowadzany jest tzw. pomiar miasta. W wyniku tych działań poszczególne ulice w miasteczku otrzymują nowe nazwy. Do czasów obecnych ulice Krakowska i Polańska zachowały nazwy nadane w tym czasie. W 1829 roku rozpoczyna się budowa 6 głównych bitych traktów krajowych, z których 4 miały wychodzić z Warszawy. Jednym z nich był trakt krakowski. Inżynier Teodor Urbański zaprojektował go po nowej trasie przez Grójec, Białobrzegi, Radom do Krakowa. Budowano go w bardzo szybkim tempie i był on gotowy w połowie lat trzydziestych ubiegłego wieku. Posiadał pełne zagospodarowanie w postaci budynków administracji, domów dróżników, stacji pocztowych i zajazdów dla podróżnych”. Na Pilicy i jej odnodze zbudowano dwa mosty drewniane.

1863 – 1870 – W okresie powstania styczniowego w Białobrzegach i okolicy działa kilka oddziałów powstańczych, m.in: pułkownika Dionizego Czachowskiego, Grabowskiego, Kononowicza i inne. Stłumienie powstania było początkiem bardzo silnego etapu rusyfikacji ziem polskich. W 1869 roku Komitet Urządzający w Królestwie Polskim podejmuje decyzję o przemianowaniu na osady, miast liczących poniżej 3 tysięcy mieszkańców i dochodach nie przekraczających 1500 rubli rocznie. W wyniku tej decyzji, także miasto Białobrzegi w powiecie radomskim, z dniem 1 stycznia1870r zostaje zdegradowane do statusu osady. W tym czasie rozpoczyna się również budowa Bóźnicy murowanej przy ulicy Suskiej (obecnie Żeromskiego) wraz z  mieszkaniem dla Rabina i domem dla szkolnika.

1910 – 1918 – W nocy z 7 na 8 czerwca 1910 roku Białobrzegi doświadczają najtragiczniejszego w swojej historii pożaru. Doszczętnie spłonęło około 80 budynków mieszkalnych, synagoga żydowska i liczne zabudowania gospodarcze a w płomieniach śmierć poniosło 8 osób. Mieszkańcy szybko radzą sobie z jego skutkami. W 1911r. powołują do życia m.in: Ochotniczą Straż Pożarną. W rok później organizują ochronkę dla dzieci i orkiestrę. Lecz już w 1914r. rozpoczyna się I wojna światowa. Jesienią tego roku przechodzą przez Białobrzegi 2 i 4 bataliony Legionów Polskich. Podczas I wojny światowej (od sierpnia 1915 roku) po raz drugi Pilica staje się rzeką graniczną, oddzielającą strefę okupacji austriackiej od strefy niemieckiej. W czasie wojny w osadzie działa Komenda Obwodowa Polskiej Organizacji Wojskowej, która 1 listopada 1918 roku dokonuje rozbrojenia austriackich i niemieckich żołnierzy strzegących mostu na Pilicy.

1932 – 1939 – Do dziś ozdobą Białobrzegów są inwestycje z lat trzydziestych XX wieku. W 1936 roku oddano do użytku żelbetowy most na Pilicy, który był największym mostem tego typu wybudowanym w Polsce międzywojennej. W 1932 roku rozpoczyna się budowa nowej świątyni  projektowanej przez architekta Stefana Szyllera, twórcę tak znanych budowli jak np. gmach główny Politechniki Warszawskiej. Również w tym czasie następuje znaczny rozwój miejscowości. Powstaje szereg nowych instytucji i obiektów użyteczności publicznej takich jak np.: gmach szkoły powszechnej przy ul. Kościelnej, czy strażnica OSP przu ul. Krakowskiej.

1939 – 1945 – Walki wrześniu 1939 roku stanowiły pierwszy akt sześcioletnich zmagań na frontach II wojny światowej. Od pierwszych dni także nasz rejon dostał się w orbitę działań wojennych. Podczas okupacji niemieckiej Białobrzegi należą do dystryktu radomskiego Generalnego Gubernatorstwa. Okres okupacji charakteryzował się w dziejach Białobrzegów i okolic poważnymi zmianami demograficznymi. Aresztowania, wywózki do obozów i rozstrzeliwania ludności stały się dniem powszednim społeczeństwa w ciągu kolejnych lat okupacji hitlerowskiej. Największa tragedia dotknęłą żydowską część społeczeństwa osady. W białobrzeskim getcie hitlerowcy osadzili ponad 4 tys. Żydów, a jego likwidacja nastąpiła w czerwcu 1942 roku, kiedy to Żydzi zostali wywiezieni do obozu zagłady w Treblince. W tym czasie zniszczone także zostały synagoga i kirkut żydowski.

1956 – 1958 – 1 stycznia 1956 roku mocą rozporządzenia Rady Ministrów z 12 listopada 1955 roku, utworzono powiat białobrzeski w województwie kieleckim. Ten pierwszy powiat białobrzeski przetrwał niecałe dwadzieścia lat. W dwa lata później, 1 stycznia 1958 roku Białobrzegom przywrócono prawa miejskie. Na ten okres w historii Białobrzegów datują się także początki szkolnictwa średniego w mieście oraz przeniesienie zabytkowej drewnianej świątyni do podradomskich Bradzic, a w miejscowości konsekracja nowego kościoła którego budwę rozpoczęto w okresie międzywojennym.

1968 – 1973 – Początki uprzemysłowienia Białobrzegów możemy wiazać z powstaniem Państwowego Ośrodka Maszynowego (zakład naprawczy maszyn rolniczych), oraz rozpoczęciem działalności Zakładu Wylęgu Drobiu. W 1972 roku świadczenie usług budowlanych na terenie powiatów: białobrzeskiego, radomskiego i kozienickiego rozpoczęło Przedsiębiorstwo Budownictwa Rolniczego. W latach siedemdziesiątych XX wieku była to największa firma w mieście zatrudniająca ponad 600 osób, a obiekty wybudowane przez tę firmę do dziś służą mieszkańcom Białobrzegów i okolicznych miejscowości. W 1973 roku rozpoczął produkcję Zakład Przetwórstwa Tworzyw Sztucznych, specjalizujący się głównie w produkcji zabawek.

1999 – 2003 – 1 stycznia 1999 roku ponownie Białobrzegi zostają siedzibą powiatu ziemskiego w województwie mazowieckim. W skład powiatu weszły miasto i gmina Białobrzegi i Wyśmierzyce oraz gminy: Promna, Radzanów, Stara Błotnica i Stromiec. 1 stycznia 2000 roku następuje reorganizacja sieci drogowej w Polsce. W wyniku tego działania zostaje podniesiona ranga drogi Kock – Białobrzegi – Tomaszów Mazowiecki do statusu drogi krajowej. Od tego czasu Białobrzegi stają się miastem w którym krzyżują się szlaki E-77 (północ-południe) i droga 48 (wschód-zachód). W trzy lata później na wschodnich obrzeżach miasta zostaje oddana do użytku obwodnica Białobrzegów, a trasa E-77 otrzymuje parametry drogi ekspresowej dwujezdniowej na odcinku Grójec-Białobrzegi-Jedlińsk.

2017 – 2018 – Od 1 stycznia 2017 roku tereny inwestycyjne w Białobrzegach zostały wydzielone jako Podstrefa Białobrzegi w Tarnobrzeskiej SSE Euro-Park Wisłosan. Jest to teren o powierzchni ok. 11 ha, położonych w Białobrzegach pomiędzy ul. Rzemieślniczą a Kościelną. Specjalne Strefy Ekonomiczne to obszary, w których działalność gospodarcza może być prowadzona na preferencyjnych warunkach, tj. przedsiębiorstwom, które uzyskały zezwolenie na działalność w strefie, przysługuje pomoc publiczna m.in. w postaci zwolnienia podatkowego.

Ireneusz Rzeczkowski

Polecamy


 

Baner Portal strona 1

 

baner Budżet obywatelski 1

 

Logo muzeum photoaidcom invert

logo UE rgb 1 2

 

 

22208 ASYSTENT OSOBY NIEPE NOSPRAWNEJ tekst

679gison sip2

 

srodowisko

 

europark wislosan

smieci 2016

opinia res

rodo

 Narodowy Program Rozwoju Czytelnictwa 1

 

 imagesppobranea

 

budzet obywatelski

logo pilica logo starostwo logo straz  152901 logo zapilicze  115647 logo apteki
muw swm mp dzu logo pks
logo mjwpu logo policja  eUS mix ost4  logo mikro  logo sanepid